Onderzoekstraject ‘Ervaringen en perspectieven van vrouwelijke film- en televisieprofessionals’

Als onderdeel van de ‘Vervolgstappen Vrouwen in Beeld‘ wordt in 2023 en 2024 verdiepend onderzoek gedaan met het onderzoekstraject ‘Ervaringen en perspectieven van vrouwelijke film- en televisieprofessionals’. Dit traject bevat vijf verdiepende onderzoeken die worden uitgevoerd onder leiding van de Universiteit Utrecht.

Met deze vervolgonderzoeken wil Vrouwen in Beeld de cijfers uit het onderzoeksrapport ‘Beter is nog niet goed. Genderongelijkheid in de Nederlandse film- en televisiesector’ (februari 2022) nadere invulling geven. Uit de resultaten bleek dat er een structurele ongelijkheid is tussen vrouwen en mannen in leidinggevende functies en hoofd- en bijrollen.
De resultaten van het rapport werden besproken tijdens de conferentie ‘Point of View: Naar een nieuw perspectief in film en tv’ (april 2022). Deelnemers aan de conferentie spraken hun behoefte uit aan meer informatie over en oplossingen voor de ongelijke verhoudingen tussen vrouwen en mannen. De noodzaak om tot fundamentele verbetering van de positie van vrouwen te komen, werd duidelijk.

Alliantie
Naar aanleiding van het onderzoek en de conferentie hebben de organisaties Vrouwen in Beeld, Point of VieW, Dutch Academy For Film (DAFF) en het Nederlands Film Festival (NFF) hun krachten gebundeld in een Alliantie, met Vrouwen in Beeld als penvoerder. Samen werken wij aan initiatieven en activiteiten om tot meer kennis en bewustzijn over de problematiek en tot verbetering te komen, waaronder het onderzoekstraject ‘Ervaringen en perspectieven van vrouwelijke film- en televisieprofessionals’.

Individuele ervaring of individueel probleem
Het onderzoek ‘Beter is nog niet goed’, de conferentie en de vele gesprekken maken duidelijk dat vrouwen op veel plekken in de film- en televisiesector ongelijkheid ervaren. Hun verhalen sluiten aan bij wat Harvey (2020) observeert in haar onderzoek: dat in de huidige samenleving ongelijkheid vaak wordt gezien als een individuele ervaring of een individueel probleem dat opgelost kan worden met onder andere zelfdiscipline op persoonlijk en professioneel vlak. Wat onderbelicht blijft, zijn de structurele en genormaliseerde ongelijkheden die worden ondersteund door onderling verbonden systemen van onderdrukking, zoals heteronormativiteit, patriarchaat en wit privilege.1

Zichtbaar maken van structuren
Het onderzoekstraject ‘Ervaringen en perspectieven van vrouwelijke film- en televisieprofessionals’ is erop gericht de structuren in verschillende beroepen en gremia zichtbaar te maken. De vijf onderzoeken sluiten op elkaar aan en vormen samen een geheel. De onderzoeken zijn geen doel op zich, maar een middel om de feiten en ervaringen in kaart te brengen, bewustzijn te creëren en het gesprek aan te gaan. De onderzoeken zijn onderdeel van het grotere plan om verandering in gang te zetten en te bewerkstellingen. Tevens wordt bij alle onderzoeken een intersectionele benadering gehanteerd, om de invloed van persoonlijke kenmerken als gender, leeftijd, kleur en validiteit te kunnen duiden.

Samenwerking met de sector
Er is bewust gekozen de onderzoeken te organiseren in samenwerking met partijen uit de film- en televisiesector, waaronder de vak- en beroepsverenigingen en sectororganisaties. Het is van groot belang dat de vervolgstappen mede gedragen worden door de sector zelf.
Vrouwen in Beeld streeft naar een grotere zichtbaarheid en verbetering van de arbeidsmarktpositie van vrouwelijke professionals in de film- en televisiesector. Dergelijke veranderingen komen beter van de grond als ze gedragen worden door de sector en betrokkenen zelf, in plaats van dat ze (alleen) top-down worden opgelegd. Vandaar dat voor elk onderzoek samenwerking wordt gezocht met specifieke partijen en in gezamenlijkheid het onderzoek wordt ontwikkeld: wat willen betrokkenen onderzoeken en hoe zou dat kunnen gebeuren? Alleen door samen op te trekken doen we recht aan de vragen die leven en maximaliseren we de mogelijkheid dat de uitkomsten worden omarmd.

Het onderzoekstraject bevat de volgende vijf onderzoeken:

Onderzoek 1: Genderverhoudingen onder kandidaten voor de Filmacademie
Het onderzoek is opgezet in samenwerking met de Nederlandse Filmacademie (NFA) en onderzoekt de motivatie voor en ervaringen met aanmelding bij de Filmacademie.
Onderzoek 2: Scenario’s en representatie van vrouwelijke karakters
Het onderzoek is opgezet in samenwerking met het Netwerk Scenarioschrijvers en onderzoekt de representatie van vrouwelijke karakters en hun verhaallijnen.
Onderzoek 3: De professionele ontwikkeling van actrices
Het onderzoek is opgezet in samenwerking met de ACT acteursbelangen en onderzoekt de werkomstandigheden en mogelijkheden voor professionele ontwikkeling van actrices.
Onderzoek 4: De carrièremogelijkheden van cameravrouwen
Het onderzoek is opgezet in samenwerking met de Netherlands Society of Cinematographers (NSC) en onderzoekt de werkomstandigheden en mogelijkheden voor professionele ontwikkeling van cameravrouwen.
Onderzoek 5: Inkomensverschillen
Dit onderzoek is opgezet in samenwerking met de Dutch Academy For Film (DAFF) en Platform Arbeidsmarkt Culturele en Creatieve Toekomst (Platform ACCT) en onderzoekt mogelijke inkomensverschillen tussen vrouwelijke, mannelijke en non-binaire AV-professionals.

De onderzoeken worden naar verwachting zomer 2024 gepubliceerd.

Meer weten?
Wil je meer weten over het onderzoek en de data? Neem dan contact op via info [a] vrouweninbeeld.nl

De onderzoeken worden financieel gesteund door het Nederlands Filmfonds, het ministerie van OCW en Platform ACCT.